کلید برق و انواع آن

کلید برق وسیله‌ای برای قطع و وصل یا تغییر مسیر جریان الکتریسیته در یک مدار است. پر کاربردترین شکل آن، کلید مکانیکی است که اغلب با نیروی دست و تحت فرمان انسان عمل می‌کند.

انواع دیگری از کلیدهای مکانیکی وجود دارند که بر اثر حرکت یا تغییر وضعیت بکار می‌افتند. کلیدهای کوچک دربهای برقی یا دربهای خودرو از این گونه‌اند. کلیدهای خودکار مانند کلید نوری (دارای حسگر نور) یا دماپا، انواع دیگری از کلیدها هستند.

“در دارالفنون، مهارت‌های فنی را به کسب‌وکار تبدیل کنید.”

کلید های برق

اساس هر کلید مکانیکی را، دو قطعه رسانا (فلزی) تشکیل می‌دهد که با اتصال آن دو مدار وصل و با جداشدن آن‌ها مدار قطع می‌شود. به این دو قطعه، کنتاکت گفته می‌شود. این قطعات باید در برابر خوردگی مقاوم باشند. چرا که اغلب فلزات به سادگی دچار اکسایش و کاهش شده و این موضوع عملکرد صحیح کلید را متوقف می‌کند.

کنتاکت، نه تنها باید رسانا بوده و در برابر خوردگی مقاوم باشند، بلکه باید دارای سختی مناسب برای پیشگیری از سایش و مقاومت مکانیکی کافی باشند.

در کلیدها معمولاً علاوه بر کنتاکت‌ها، بخشی وجود دارد که در دسترس کاربر بوده و کنتاکت را به حرکت درمی‌آورد. وجود این بخش باعث می‌شود تا کاربر مستقیماً با کنتاکت تماس نداشته باشد. این بخش می‌تواند بسته به کاربرد کلید، شکل‌های گوناگون داشته باشد.

اگر توان الکتریکی یا پتانسیل الکتریکی جریان عبوری از کلید، از حدی بیشتر باشد، در هنگام قطع و وصل جریان، میان دو کنتاکت قوس الکتریکی برقرار می‌شود. این قوس الکتریکی باعث ایجاد حرارت بسیار زیادی در محل اتصال کنتاکت‌ها شده و باعث ذوب جزئی (خال زدن) آن‌ها می‌شود.

اثر مخرب ولتاژ بالا در ایجاد قوس الکتریکی، از اثر توان الکتریکی نیز بیشتر است.

یک روش مؤثر برای مقابله با ایجاد قوس الکتریکی در کلید به هنگام قطع یا وصل مدار، سرعت بخشیدن به عمل قطع و وصل است. به همین منظور در بسیاری از کلیدها، از یک قطعه فنر استفاده می‌شود.

وظیفه فنر در کلید آن است که یک پایان سریع برای عمل قطع یا وصل رقم بزند. به این ترتیب، مدت زمانی که فاصله کنتاکت‌ها کم است و قابلیت ایجاد قوس الکتریکی وجود دارد به حداقل می‌رسد.

از دیگر روش‌های جلوگیری از ایجاد قوس الکتریکی، استفاده از تیغه‌های عایق (سرامیکی) میان کنتاکت‌ها است. این روش باعث می‌شود که قوس الکتریکی مجبور به طی کردن مسافت بیشتری باشد.

در کلیدهای ولتاژ بالا کنتاکت‌ها در روغن نگهداری می‌شوند. زیرا روغن برای ایجاد قوس الکتریکی الکترولیت مناسبی به‌شمار نمی‌رود. به این کلیدها کلید روغنی گفته می‌شود. در شرایط خاصی ممکن است از خلاء نیز برای جلوگیری از ایجاد یون‌ها و قوس الکتریکی استفاده شود.

 

کلیدصنعتی:

برای قطع و وصل مصرف کننده های سه فاز به وسیله نیروی میکانیکی یا نیروی دست از کلید صنعتی استفاده میگردد.

کاربرد کلید صنعتی:

1_اتصال مصرف کننده سه فاز به شبکه

2_راه انداز موتور سه فاز به صورت ستاره مثلث صرف نظر از نوع سربندی کلاف های سیم پیچ موتور.

3_تغیر جهت گردش موتور سه فاز(چپگرد،راست گرد)

4_تغیر سرعت یا دور موتور های آسنکرون

5_ترمز موتور های سه فاز

 

 کلید اهرمی یا تیغه ای:

ساده ترین نوع کلید با تیغه هایی شبیه به کارد که روی یک محور سوار شده اند با جابه‌جا کردن دسته کلید تیغه های متحرک روی تیغه های ثابت سوار میشوند.

 

کلید زبانه ای:

این کلید از اهرم صفحه زبانه دار کنتاکت های متحرک، ثابت و فنر تشکیل میشود.قطع و وصل کنتاکت ها در این کلید بدون استحکاک و بدون سر و صدا میباشد. به همین دلیل طول عمر میکانیکی و الکتریکی آن ها بیشتر است.