تابلو برق فشار ضعیف و اجزای آن
تابلو برق فشار ضعیف و اجزای آن در کجا کاربرد دارند؟تابلو برق فشار ضعیف یکی از تجهیزات مهم در سیستمهای توزیع برق است که وظیفه کنترل و توزیع برق با ولتاژ پایین (معمولاً تا 1000 ولت) را در محیطهای صنعتی، تجاری و مسکونی بر عهده دارد. این تابلوها برای ایمنی و کنترل مدارهای الکتریکی، مدیریت تجهیزات، و حفاظت از سیستمها در برابر آسیبهای ناشی از جریانهای اضافی یا نوسانات ولتاژ استفاده میشوند.
جدول محتوا
- 1 تابلو برق فشار ضعیف و اجزای آن کدامند؟
- 2 کاربردهای تابلو برق فشار ضعیف و اجزای آن
- 3 بخش های مختلف تابلو توزیع فشار ضعیف
- 4 ورودی تابلو توزیع فشار ضعیف
- 5 ورودی فرعی تابلو توزیع فشار ضعیف
- 6 فیدرها در تابلو توزیع فشار ضعیف
- 7 اجزای فیدرها در تابلو توزیع فشار ضعیف
- 8 انواع فیدرها در تابلوهای فشار ضعیف
- 9 طراحی تابلو برق فشار ضعیف
- 10 سوالات متداول درباره تابلو برق فشار ضعیف و اجزای آن
- 10.1 1. تابلو برق فشار ضعیف چیست و چه کاربردی دارد؟
- 10.2 2. انواع تابلو برق فشار ضعیف کداماند؟
- 10.3 3. تفاوت بین تابلوهای فشار ضعیف و فشار متوسط چیست؟
- 10.4 4. تابلو برق فشار ضعیف شامل چه اجزایی است؟
- 10.5 5. تفاوت کلیدهای MCCB و MCB در تابلو فشار ضعیف چیست؟
- 10.6 6. درجه حفاظت IP در تابلو برق به چه معناست؟
- 10.7 7. سیستم ارتینگ در تابلو برق فشار ضعیف چه اهمیتی دارد؟
- 10.8 8. چگونه ظرفیت تابلو برق فشار ضعیف تعیین میشود؟
- 10.9 9. چگونه میتوان از اضافهبار و اتصال کوتاه در تابلو برق فشار ضعیف جلوگیری کرد؟
- 10.10 10. چه استانداردهایی برای طراحی و ساخت تابلو برق فشار ضعیف وجود دارد؟
- 10.11 11. تجهیزات اندازهگیری در تابلو برق چه کاربردی دارند؟
- 10.12 12. مراحل تعمیر و نگهداری تابلو برق فشار ضعیف چیست؟
- 10.13 13. چگونه میتوان دمای داخلی تابلو برق فشار ضعیف را کنترل کرد؟
- 10.14 14. تابلوهای توزیع اصلی (MDB) و تابلوهای توزیع فرعی (SDB) چه تفاوتی دارند؟
- 10.15 15. چه تستهایی برای تابلو برق فشار ضعیف انجام میشود؟
تابلو برق فشار ضعیف و اجزای آن کدامند؟
- کلیدهای قطع و وصل: برای قطع و وصل جریان در مدارهای مختلف.
- فیوزها و قطعکنندههای مدار: برای حفاظت از مدارها در برابر جریانهای زیاد و اتصال کوتاه.
- رلهها: برای کنترل مدارها بهصورت خودکار.
- کنتاکتورها: برای اتصال و قطع بارهای مختلف.
- ترمینالها و شینهها: برای اتصال سیمها و توزیع جریان برق در مدارها.
کاربردهای تابلو برق فشار ضعیف و اجزای آن
- صنایع و کارخانهها: برای کنترل ماشینآلات و تجهیزات صنعتی.
- ساختمانها: برای مدیریت برق و ایمنی ساختمانها.
- بخشهای تجاری و اداری: برای توزیع و کنترل برق تجهیزات اداری و روشنایی.
تابلوهای برق فشار ضعیف بهدلیل کارکرد مهمی که در توزیع ایمن برق دارند، نقش مهمی در حفاظت از افراد و تجهیزات ایفا میکنند و در برخی مواقع از ویژگیهای حفاظتی اضافی مانند سیستمهای تشخیص خطا و کنترل دما نیز برخوردارند.
بخش های مختلف تابلو توزیع فشار ضعیف
تابلو توزیع فشار ضعیف شامل بخشهای مختلفی است که هرکدام برای کنترل، حفاظت، و توزیع ایمن برق در مدارهای ولتاژ پایین طراحی شدهاند. این بخشها عبارتند از:
1. کلید اصلی (Main Switch)
- کاربرد: برای قطع و وصل کردن برق کل تابلو و قطع جریان در مواقع اضطراری.
- انواع کلیدها: کلیدهای هوایی (ACB)، کلیدهای کامپکت (MCCB)، و کلیدهای مینیاتوری (MCB) که هرکدام با توجه به ظرفیت و نوع مصرف انتخاب میشوند.
2. بخش حفاظت (Protection Section)
- فیوزها: برای جلوگیری از عبور جریان اضافی و محافظت از مدارها در برابر اضافهبار و اتصال کوتاه.
- رلهها: مانند رلههای اضافهجریان، رلههای زمین، و رلههای کنترل دما که بهصورت خودکار در صورت بروز خطا عمل میکنند.
- کنتاکتورها و بیمتالها: برای حفاظت تجهیزات و جلوگیری از آسیبهای ناشی از حرارت زیاد یا جریان غیرمجاز.
3. بخش کنترل (Control Section)
- کنتاکتورهای کنترلی: برای کنترل روشن و خاموش شدن مدارهای خاص مانند موتورهای الکتریکی.
- تایمرها: برای تنظیم زمانبندی و کنترل عملکرد دستگاهها بهصورت خودکار.
- شیرهای مغناطیسی: برای ایجاد کنترل و قطع و وصل بارهای سنگین در تابلو.
4. بخش توزیع (Distribution Section)
- شینهها (Bus Bars): برای انتقال و توزیع جریان برق در تابلو استفاده میشوند. شینهها از جنس مس یا آلومینیوم ساخته میشوند و معمولاً به رنگهای خاصی برای فازها، نول و زمین نشانهگذاری شدهاند.
- ترمینالها: برای اتصال سیمهای ورودی و خروجی در مدار و انتقال جریان برق به تجهیزات و دستگاهها.
5. بخش اندازهگیری (Measurement Section)
- آمپرمتر و ولتمتر: برای نمایش جریان و ولتاژ در مدارهای مختلف.
- پاورمتر: برای اندازهگیری توان مصرفی.
- نمایشگرهای فرکانس و توان: برای نظارت بر وضعیت عملکرد سیستم.
6. بخش کنترلی و مانیتورینگ (Monitoring and Control)
- کنترلکنندههای دیجیتال: برای مانیتورینگ و کنترل هوشمند سیستم، مانند سیستمهای PLC.
- سیستم اعلام خطا: برای اطلاعرسانی در مواقع بروز خطا و نقص در عملکرد.
7. بخش ارتینگ (Earthing Section)
- تجهیزات ارتینگ: برای هدایت جریان به زمین و جلوگیری از خطرات ناشی از نشتی جریان، اتصال کوتاه و حفاظت از کاربران و تجهیزات.
این بخشها بهطور کلی در تابلوهای توزیع فشار ضعیف برای مدیریت و توزیع برق در ایمنی و بهرهوری بهینه طراحی شدهاند.
” آموزش برق صنعتی راه موفقیت رو برات روشن میکنه ! “
ورودی تابلو توزیع فشار ضعیف
ورودی تابلو توزیع فشار ضعیف، نقطهای است که برق از منبع اصلی (مانند ترانسفورماتور، ژنراتور یا منبع برق عمومی) وارد تابلو میشود تا برای توزیع در مدارهای پایینتر و مصرفکنندهها آماده گردد. این بخش دارای ویژگیهای خاصی است تا برق ورودی را بهصورت ایمن و قابلکنترل به سایر بخشهای تابلو منتقل کند. ورودی تابلو توزیع فشار ضعیف شامل اجزا و ویژگیهای زیر است:
1. کلید ورودی اصلی (Main Incoming Switch)
- کارکرد: کلید اصلی برای قطع و وصل کردن برق ورودی استفاده میشود و میتواند بهصورت دستی یا اتوماتیک عمل کند. این کلید نقش اساسی در کنترل ایمن تابلو دارد.
- انواع کلیدها: معمولاً از کلیدهای MCCB یا ACB استفاده میشود که توانایی قطع جریان بالا را دارند.
2. شینههای ورودی (Incoming Bus Bars)
- کارکرد: شینههای ورودی، جریان برق را از منبع اصلی به بخشهای مختلف تابلو توزیع میکنند. جنس شینهها معمولاً از مس یا آلومینیوم است تا رسانایی مناسبی داشته باشند.
- ایمنی: این شینهها با پوششهای عایق و سیستمهای محافظتی خاصی تجهیز میشوند تا در برابر اتصال کوتاه و اضافهجریان حفاظت شوند.
3. فیوزهای حفاظتی یا کلید اتوماتیک (Protection Fuses or Circuit Breakers)
- کارکرد: این فیوزها یا کلیدها وظیفه حفاظت از مدار اصلی در برابر جریانهای اضافی و اتصال کوتاه را دارند.
- رلههای حفاظتی: گاهی رلههای حفاظتی نیز در ورودی قرار میگیرند که در صورت بروز خطا بهصورت اتوماتیک جریان را قطع میکنند.
4. کنتاکتورهای ورودی (Incoming Contactors)
- کارکرد: در مواقعی که نیاز به کنترل اتوماتیک ورود جریان باشد، کنتاکتورهای ورودی برای قطع و وصل کردن برق ورودی مورد استفاده قرار میگیرند.
- کنترل از راه دور: این کنتاکتورها میتوانند از طریق سیستمهای کنترل مرکزی نیز عمل کنند و امکان قطع و وصل برق ورودی از راه دور را فراهم سازند.
5. ابزار اندازهگیری (Measurement Instruments)
- آمپرمتر، ولتمتر، و پاورمتر: برای نمایش مقدار جریان، ولتاژ، و توان ورودی، ابزارهای اندازهگیری مختلفی در ورودی تابلو تعبیه میشود.
- ترانسهای جریان (CT) و ولتاژ (PT): جهت کاهش جریان و ولتاژ برای اندازهگیری دقیق و همچنین حفاظت، از این ترانسها استفاده میشود.
6. ارتینگ (Earthing)
- سیستم زمین حفاظتی: سیستم ارتینگ برای ایمنی کاربران و محافظت در برابر نشتی جریان به زمین متصل میشود تا خطرات برقگرفتگی و اتصال کوتاه را کاهش دهد.
- کابل ارتینگ ورودی: این کابلها وظیفه دارند تا جریانهای نشتی یا اضافه را به زمین هدایت کنند.
7. ترمینال ورودی (Incoming Terminal Block)
- کارکرد: برای اتصال سیمهای ورودی به تابلو و توزیع برق به قسمتهای دیگر استفاده میشود و به کاربران امکان اتصال امن و پایدار را فراهم میکند.
این اجزا به طور کلی ایمنی و کارآیی تابلو را در مدیریت ورودی برق تضمین میکنند.
ورودی فرعی تابلو توزیع فشار ضعیف
ورودی فرعی در تابلو توزیع فشار ضعیف، به ورودیهای جانبی یا ثانویهای اشاره دارد که به منظور تغذیه تجهیزات خاص یا اضافهکردن منابع دیگر به سیستم توزیع برق تابلو طراحی میشود. این ورودیها میتوانند برق ورودی را از منابع جایگزین یا از مدارهای فرعی دیگری تأمین کنند تا در صورت قطع برق اصلی، سیستم همچنان به کار خود ادامه دهد. در ادامه اجزا و ویژگیهای مربوط به ورودی فرعی تابلو توزیع فشار ضعیف توضیح داده شده است:
1. کلید ورودی فرعی (Secondary Incoming Switch)
- کارکرد: کلید ورودی فرعی برای قطع و وصل برق فرعی به مدارهای تابلو استفاده میشود. این کلید ممکن است به عنوان پشتیبان کلید اصلی عمل کند و در صورت قطعی برق، منبع دیگری را فعال کند.
- انواع کلیدها: این کلیدها میتوانند بهصورت کلید کامپکت (MCCB) یا مینیاتوری (MCB) باشند و دارای ظرفیتهای مختلفی با توجه به بار ورودی فرعی هستند.
2. کنتاکتورها و رلههای انتقال بار (Transfer Switches and Relays)
- کنتاکتورهای اتوماتیک: در صورت قطع برق اصلی، این کنتاکتورها بهصورت خودکار ورودی فرعی را فعال میکنند و بار را به منبع دیگر انتقال میدهند.
- رلههای کنترل: برخی سیستمها دارای رلههای انتقال خودکار هستند که با تشخیص افت ولتاژ یا قطع برق، ورودی فرعی را به مدار وارد میکنند.
3. ترمینالهای ورودی فرعی (Secondary Incoming Terminals)
- کارکرد: این ترمینالها برای اتصال سیمهای ورودی فرعی به تابلو و انتقال جریان برق به بخشهای مختلف تابلو استفاده میشوند.
- امنیت: ترمینالهای ورودی فرعی با شینهها و پوششهای عایق تجهیز میشوند تا حفاظت مناسب در برابر اتصال کوتاه و اضافهبار داشته باشند.
4. شینههای مجزا (Separate Bus Bars)
- کارکرد: شینههای مجزا برای انتقال برق از ورودی فرعی به سایر بخشهای تابلو و توزیع ایمن جریان برق استفاده میشوند. این شینهها در کنار شینههای اصلی نصب شده و معمولاً عایقبندی و نشانهگذاری میشوند.
- توزیع مجزا: شینههای مجزا به تجهیزات خاصی متصل میشوند که نیازمند برق پشتیبان هستند.
5. منابع تغذیه کمکی (Auxiliary Power Sources)
- ژنراتورها: در صورت نیاز به تامین برق پشتیبان، ورودی فرعی میتواند از ژنراتورهایی که به تابلو متصل شدهاند، برق بگیرد.
- UPS (منابع تغذیه بدون وقفه): برخی از ورودیهای فرعی به UPS متصل میشوند تا در زمان قطعی برق اصلی، سیستم را برای مدت محدودی فعال نگه دارند.
6. سیستم ارتینگ و حفاظت اضافه (Enhanced Earthing and Protection)
- ارتینگ جداگانه: برای حفاظت و ایمنی بیشتر، ورودی فرعی نیز به سیستم ارتینگ متصل میشود. این سیستم از نشتی جریان جلوگیری کرده و ایمنی سیستم را بهبود میبخشد.
- فیوزها و قطعکنندهها: ورودی فرعی نیز مجهز به فیوزها و کلیدهای حفاظتی مخصوصی است که از سیستم در برابر اضافهبار و اتصال کوتاه محافظت میکند.
7. ابزار اندازهگیری ورودی فرعی (Secondary Measurement Instruments)
- آمپرمتر و ولتمتر فرعی: برای نظارت بر جریان و ولتاژ ورودی فرعی از ابزارهای اندازهگیری جداگانه استفاده میشود.
- ترانسهای جریان و ولتاژ: برای اندازهگیری دقیق و محافظت از سیستم، از ترانسهای جریان (CT) و ولتاژ (PT) اختصاصی برای ورودی فرعی استفاده میشود.
8. سیستم مانیتورینگ و کنترل خودکار (Automated Monitoring and Control System)
- کنترل هوشمند: برخی تابلوها دارای سیستم کنترل هوشمند هستند که وضعیت ورودی فرعی را مانیتور کرده و در صورت نیاز آن را به مدار اضافه میکنند.
- سیستم اعلام خطا: این سیستم در صورت بروز مشکل یا فعال شدن ورودی فرعی بهصورت خودکار اعلان میدهد تا تیم نگهداری به سرعت وارد عمل شود.
ورودی فرعی در تابلو توزیع فشار ضعیف باعث افزایش پایداری و قابلیت اطمینان سیستم برقرسانی میشود و در مواقع اضطراری برق مورد نیاز تجهیزات حساس را تامین میکند.
فیدرها در تابلو توزیع فشار ضعیف
فیدرها (Feeders) در تابلو توزیع فشار ضعیف، نقش بسیار مهمی در انتقال و توزیع برق به مصرفکنندههای مختلف دارند. فیدرها به عنوان خروجیهای تابلو عمل میکنند و برق را از تابلو توزیع به نقاط مختلف (مانند موتورها، روشناییها، دستگاهها و دیگر تجهیزات) منتقل میکنند. هر فیدر معمولاً به مدار و تجهیزات خاصی اختصاص دارد و شامل اجزای مختلفی برای کنترل، حفاظت و مانیتورینگ جریان برق است.
اجزای فیدرها در تابلو توزیع فشار ضعیف
- کلید قطع و وصل (Circuit Breaker)
- کارکرد: کلید قطع و وصل برای کنترل جریان و قطع یا وصل فیدر استفاده میشود. این کلید میتواند دستی یا اتوماتیک باشد و در صورت بروز مشکل، جریان را قطع میکند.
- انواع کلیدها: شامل کلیدهای کامپکت (MCCB) و مینیاتوری (MCB) است که بسته به نیاز و ظرفیت جریان انتخاب میشوند.
- فیوزها (Fuses)
- کارکرد: فیوزها برای حفاظت از فیدر در برابر اضافهبار و اتصال کوتاه تعبیه شدهاند. اگر جریان بیش از حد شود، فیوز میسوزد و مدار را قطع میکند.
- انواع فیوزها: فیوزهای حرارتی و فیوزهای اتوماتیک از جمله انواع معمول در فیدرها هستند.
- رلههای حفاظتی (Protective Relays)
- کارکرد: این رلهها جریان غیرعادی را شناسایی کرده و برای محافظت از فیدر به کلید قطع فرمان میدهند.
- انواع رلهها: شامل رلههای اضافهبار، رلههای نشتی زمین، و رلههای حرارتی هستند که با شناسایی مشکلات مختلف عملکرد محافظتی دارند.
- کنتاکتورها (Contactors)
- کارکرد: کنتاکتورها برای قطع و وصل بارهای بزرگ استفاده میشوند و اجازه میدهند فیدرها به صورت کنترلشده و از راه دور عمل کنند.
- کاربرد: در مواردی که نیاز به کنترل اتوماتیک بارهای بزرگ مانند موتورها یا ماشینآلات باشد، کنتاکتورها بسیار کارآمد هستند.
- شینههای خروجی فیدر (Feeder Bus Bars)
- کارکرد: شینههای خروجی، برق را از فیدر به مدارهای دیگر منتقل میکنند. این شینهها به صورت جداگانه برای هر فیدر تعبیه میشوند و معمولاً با عایق و نشانگذاری مناسب تجهیز میشوند.
- جنس شینهها: از مس یا آلومینیوم ساخته میشوند و در برابر جریانهای بالا مقاومت دارند.
- ابزار اندازهگیری (Measurement Instruments)
- آمپرمتر، ولتمتر، و واتمتر: برای نمایش جریان، ولتاژ، و توان خروجی در فیدر استفاده میشوند.
- ترانسهای جریان (CT) و ولتاژ (PT): برای کاهش جریان و ولتاژ جهت اندازهگیری دقیق و کنترل مناسب مورد استفاده قرار میگیرند.
- ترمینالها (Terminals)
- کارکرد: برای اتصال سیمهای خروجی فیدر به مدارهای دیگر و انتقال برق به مصرفکنندهها استفاده میشوند. این ترمینالها باید بهخوبی عایقبندی شوند و از اتصال ایمن و پایدار برخوردار باشند.
- چراغهای سیگنال و نشانگرها (Indicator Lights and Signals)
- کاربرد: این چراغها وضعیت عملکرد فیدر را نشان میدهند و معمولاً دارای رنگهای مختلفی (سبز برای حالت عادی، قرمز برای خطا و زرد برای حالت آماده به کار) هستند.
- اعلان خطا: در صورت بروز خطا در فیدر، این چراغها با روشنشدن، به تیم نگهداری اطلاع میدهند.
انواع فیدرها در تابلوهای فشار ضعیف
- فیدرهای روشنایی (Lighting Feeders): برای تامین برق روشناییها و سیستمهای نورپردازی استفاده میشوند.
- فیدرهای موتوری (Motor Feeders): برای تامین برق موتورهای الکتریکی به کار میروند و به دلیل بارهای دینامیک، حفاظت و کنترل خاص خود را نیاز دارند.
- فیدرهای پریز و مصرفکنندههای عمومی (Socket and General Purpose Feeders): برای تامین برق پریزها و تجهیزات عمومی استفاده میشوند.
- فیدرهای اضطراری (Emergency Feeders): برای تامین برق در مواقع اضطراری به کار میروند و معمولاً از منابع پشتیبان مانند ژنراتورها تغذیه میشوند.
فیدرها در تابلوهای توزیع فشار ضعیف به عنوان واحدهای اصلی توزیع برق عمل میکنند و با بهرهگیری از تجهیزات حفاظتی و کنترلی، امکان توزیع ایمن و کارآمد برق را فراهم میسازند.
طراحی تابلو برق فشار ضعیف
طراحی تابلو برق فشار ضعیف شامل مراحل و اصولی است که برای ایجاد یک سیستم توزیع برق ایمن، قابل اعتماد و کارآمد در مدارهای ولتاژ پایین استفاده میشود. در طراحی این تابلوها، باید نیازهای مشتری، استانداردهای ایمنی، نوع تجهیزات مصرفی و محیط نصب تابلو مورد توجه قرار گیرد. در ادامه، مراحل و اصول طراحی تابلو برق فشار ضعیف را مرور میکنیم:
1. تعیین نیازمندیهای اولیه
- شناخت بارها: نوع و مقدار بارهای الکتریکی که قرار است تابلو آنها را تغذیه کند، باید مشخص شود (مانند موتورهای الکتریکی، روشنایی، سیستمهای گرمایش و تهویه).
- توان مصرفی و جریان مورد نیاز: بررسی توان و جریان مورد نیاز کل سیستم و نیز تعیین مقدار دقیق برای هر مدار مصرفی.
- محل نصب تابلو: شرایط محیطی مانند دما، رطوبت، وجود گرد و غبار و احتمال نفوذ آب باید در نظر گرفته شود.
2. انتخاب نوع تابلو و درجه حفاظت (IP)
- نوع تابلو: بر اساس نیاز پروژه، تابلوها به انواع ایستاده، دیواری، داخل ساختمان یا بیرونی (Outdoor) تقسیم میشوند.
- درجه حفاظت (IP): میزان حفاظت تابلو در برابر نفوذ گرد و غبار و آب (IP54، IP65 و …). این درجه باید با توجه به محیط نصب انتخاب شود.
3. تعیین نقشه و طراحی مدارها
- طراحی نقشه تکخطی (Single Line Diagram): رسم نقشه تکخطی برای نمایش مسیر جریان برق از ورودی تابلو به خروجیها و فیدرهای مختلف.
- تعیین مدارهای کنترلی و حفاظتی: برای کنترل و حفاظت مدارها، رلهها، کلیدهای قطع و وصل، و فیوزها باید در نقشه تعبیه شوند.
- طراحی مدارهای کمکی: مانند مدارهای اضطراری یا UPS که به تامین برق پیوسته در صورت قطع برق اصلی کمک میکنند.
4. انتخاب تجهیزات تابلو
- کلیدهای اصلی و فرعی: شامل کلیدهای MCCB، MCB، و ACB که بر اساس جریان و توان مصرفی انتخاب میشوند.
- شینهها: شینههای مسی یا آلومینیومی که جریان را بین اجزای مختلف توزیع میکنند. سایز شینهها باید با توجه به جریان نامی و میزان حرارت تولیدی محاسبه شود.
- کابلها و سیمکشی: انتخاب نوع و قطر کابلها و سیمها بر اساس میزان جریان عبوری و طول کابلها.
- ابزارهای اندازهگیری: آمپرمتر، ولتمتر، و پاورمتر برای نمایش پارامترهای الکتریکی مانند جریان، ولتاژ، و توان.
- رلهها و کنتاکتورها: برای حفاظت از بارهای مختلف و کنترل مدارها.
5. طراحی سیستم ارتینگ
- سیستم ارتینگ: برای ایمنی و جلوگیری از برقگرفتگی و نوسانات ناشی از نشتی جریان، طراحی یک سیستم ارتینگ مناسب اهمیت بالایی دارد.
- ارت مجزا برای تابلو: به منظور کاهش خطرات احتمالی، یک سیستم ارتینگ مجزا برای تابلو در نظر گرفته میشود.
6. طراحی سیستم تهویه و خنککاری
- فنها و تهویه: اگر تابلو در محیطهای گرم نصب شود یا جریان بالا داشته باشد، باید از سیستم تهویه استفاده شود تا از داغ شدن تجهیزات جلوگیری کند.
- هیتسینکها: در برخی موارد، استفاده از هیتسینک یا سیستمهای خنککاری کمک به کاهش حرارت داخل تابلو میکند.
7. رعایت استانداردها و مقررات
- استانداردهای IEC و NEMA: تابلوهای برق باید بر اساس استانداردهای معتبر طراحی شوند، مانند IEC 61439 برای تابلوهای فشار ضعیف.
- مقررات ملی ساختمان: در بسیاری از کشورها، مقررات ایمنی خاصی برای طراحی و نصب تابلوهای برق وجود دارد که باید رعایت شود.
8. طراحی پنل و چیدمان داخلی تابلو
- چیدمان بهینه: تجهیزات باید بهصورت منظم و با فاصله کافی از یکدیگر نصب شوند تا دسترسی آسان برای تعمیر و نگهداری فراهم شود.
- نشانگذاری و شناسایی: تجهیزات مختلف و اتصالات با برچسبها و شمارهگذاری شناسایی شوند تا تشخیص و عیبیابی آسان شود.
- محفظهها و پوششها: برای افزایش ایمنی، قسمتهای مختلف تابلو باید با پوششهای عایق و محفظههای محافظتی مجهز شوند.
9. آزمون و تست تابلو برق
- تست عملکرد: پس از نصب، عملکرد کلی تابلو بررسی و تست میشود تا از صحت عملکرد آن اطمینان حاصل شود.
- آزمایشهای عایق و مقاومت: تست مقاومت عایقی و همچنین بررسی سیستم ارتینگ برای ایمنی بیشتر انجام میگیرد.
10. راهاندازی و نگهداری
- آموزش کاربران: آموزش به کاربران در مورد نحوه استفاده و ایمنی تابلو برق اهمیت دارد.
- برنامهریزی برای نگهداری دورهای: برای افزایش طول عمر تابلو و جلوگیری از مشکلات احتمالی، باید برنامهای برای بازرسی و تعمیرات دورهای تدوین شود.
طراحی تابلو برق فشار ضعیف یک فرآیند دقیق و مهم است که باید بر اساس نیازهای پروژه و رعایت اصول ایمنی و استانداردها انجام شود تا عملکرد صحیح و ایمنی سیستم برقرسانی تضمین گردد.
سوالات متداول درباره تابلو برق فشار ضعیف و اجزای آن
در اینجا به چند سوال متداول درباره تابلو برق فشار ضعیف پرداخته شده است که میتواند اطلاعات خوبی درباره این تجهیزات مهم ارائه دهد:
1. تابلو برق فشار ضعیف چیست و چه کاربردی دارد؟
تابلو برق فشار ضعیف (LV Switchboard) تجهیزاتی است که برای توزیع، کنترل، حفاظت و مدیریت برق در ولتاژهای پایین (معمولاً تا 1000 ولت) مورد استفاده قرار میگیرد. این تابلوها در ساختمانهای مسکونی، صنعتی، تجاری، و مکانهای عمومی کاربرد دارند و وظیفه تأمین برق مصرفکنندهها را بر عهده دارند.
2. انواع تابلو برق فشار ضعیف کداماند؟
تابلوهای فشار ضعیف به انواع مختلفی مانند تابلوهای توزیع اصلی (MDB)، تابلوهای توزیع فرعی (SDB)، تابلوهای موتور کنترل (MCC)، و تابلوهای روشنایی تقسیم میشوند. هر یک از این تابلوها برای نیاز خاصی طراحی شدهاند.
3. تفاوت بین تابلوهای فشار ضعیف و فشار متوسط چیست؟
تفاوت اصلی بین این دو تابلو در سطح ولتاژ کاری آنهاست. تابلوهای فشار ضعیف تا سطح ولتاژ 1000 ولت کار میکنند، در حالی که تابلوهای فشار متوسط برای ولتاژهای بین 1000 تا 36000 ولت طراحی شدهاند. همچنین تجهیزات و استانداردهای حفاظتی مورد استفاده در هر یک از این تابلوها متفاوت است.
4. تابلو برق فشار ضعیف شامل چه اجزایی است؟
تابلو برق فشار ضعیف شامل اجزایی مانند کلیدهای قطع و وصل، فیوزها، شینهها، رلههای حفاظتی، کنتاکتورها، ابزارهای اندازهگیری (آمپرمتر، ولتمتر)، ترمینالها و چراغهای سیگنال است.
5. تفاوت کلیدهای MCCB و MCB در تابلو فشار ضعیف چیست؟
کلیدهای MCCB (Molded Case Circuit Breaker) برای جریانهای بالاتر و حفاظت اضافهبار و اتصال کوتاه طراحی شدهاند و معمولاً در مدارهای اصلی تابلو به کار میروند. کلیدهای MCB (Miniature Circuit Breaker) جریانهای کمتری را پوشش میدهند و برای حفاظت مدارهای فرعی و تجهیزات سبکتر استفاده میشوند.
6. درجه حفاظت IP در تابلو برق به چه معناست؟
درجه حفاظت IP میزان مقاومت تابلو را در برابر نفوذ گرد و غبار و آب نشان میدهد. به عنوان مثال، IP54 نشان میدهد که تابلو در برابر نفوذ گرد و غبار و پاشش آب مقاومت دارد، در حالی که IP65 نشاندهنده حفاظت بهتر در برابر گرد و غبار و آب است.
7. سیستم ارتینگ در تابلو برق فشار ضعیف چه اهمیتی دارد؟
سیستم ارتینگ برای محافظت از افراد و تجهیزات در برابر خطرات برقگرفتگی و نوسانات الکتریکی طراحی شده است. ارتینگ مناسب در تابلوهای برق فشار ضعیف باعث تخلیه جریانهای نشتی و افزایش ایمنی سیستم میشود.
8. چگونه ظرفیت تابلو برق فشار ضعیف تعیین میشود؟
ظرفیت تابلو بر اساس نیاز مصرفکنندهها و جریان مصرفی کلی سیستم تعیین میشود. جریان نامی تابلو و نوع بارها (مثلاً بارهای موتوری یا روشنایی) در انتخاب ظرفیت تابلو تأثیرگذار هستند.
9. چگونه میتوان از اضافهبار و اتصال کوتاه در تابلو برق فشار ضعیف جلوگیری کرد؟
از کلیدهای حفاظتی مانند MCCB و MCB و همچنین فیوزها برای حفاظت در برابر اضافهبار و اتصال کوتاه استفاده میشود. این تجهیزات در صورت افزایش جریان یا وقوع اتصال کوتاه مدار را به طور خودکار قطع میکنند.
10. چه استانداردهایی برای طراحی و ساخت تابلو برق فشار ضعیف وجود دارد؟
استانداردهای بینالمللی مانند IEC 61439 برای طراحی و ساخت تابلوهای فشار ضعیف استفاده میشوند. این استانداردها به حفاظت، ایمنی، و کیفیت ساخت تابلوها کمک میکنند و رعایت آنها برای تابلوهای برق الزامی است.
11. تجهیزات اندازهگیری در تابلو برق چه کاربردی دارند؟
تجهیزات اندازهگیری مانند آمپرمتر، ولتمتر، واتمتر، و پاورمتر برای نمایش پارامترهای الکتریکی از جمله جریان، ولتاژ و توان مورد استفاده قرار میگیرند و به بهرهبرداران کمک میکنند وضعیت سیستم را نظارت و کنترل کنند.
12. مراحل تعمیر و نگهداری تابلو برق فشار ضعیف چیست؟
تعمیر و نگهداری تابلو شامل تمیزکردن تابلو و تجهیزات داخلی، بررسی وضعیت اتصالات، تست تجهیزات حفاظتی و کنترلی، و اطمینان از عملکرد صحیح سیستم ارتینگ است. همچنین برنامههای نگهداری دورهای به کاهش خرابیها و افزایش طول عمر تابلو کمک میکنند.
13. چگونه میتوان دمای داخلی تابلو برق فشار ضعیف را کنترل کرد؟
با استفاده از سیستمهای تهویه مناسب مانند فنها، یا نصب هیتسینکها در تابلو میتوان دمای داخلی را کنترل کرد. دمای بالای تابلو ممکن است به تجهیزات آسیب رسانده و کارایی آنها را کاهش دهد، بنابراین کنترل دما ضروری است.
14. تابلوهای توزیع اصلی (MDB) و تابلوهای توزیع فرعی (SDB) چه تفاوتی دارند؟
تابلوهای توزیع اصلی (Main Distribution Board) به عنوان تابلوهای اصلی سیستم برقرسانی یک مجموعه به کار میروند و برق را به تابلوهای توزیع فرعی ارسال میکنند. تابلوهای توزیع فرعی (Sub Distribution Board) به مدارهای مصرفکننده متصل میشوند و برق را به مصرفکنندهها در یک بخش خاص از مجموعه توزیع میکنند.
15. چه تستهایی برای تابلو برق فشار ضعیف انجام میشود؟
تستهای مختلفی مانند تست مقاومت عایقی، تست اتصال زمین، تست اضافهبار و اتصال کوتاه، و تست عملکرد تجهیزات حفاظتی انجام میشود تا از عملکرد صحیح و ایمنی تابلو اطمینان حاصل شود.