تابلو برق فشار قوی و اجزای آن

تابلو برق فشار قوی و اجزای آن کجا کاربرد دارند؟تابلو برق فشار قوی یکی از تجهیزات اصلی در شبکه‌های توزیع و انتقال برق است و برای کنترل و حفاظت از جریان‌های با ولتاژ بالا به کار می‌رود. این تابلوها عموماً در نیروگاه‌ها، پست‌های برق و تأسیسات صنعتی بزرگ نصب می‌شوند و به مدیریت و قطع و وصل جریان برق کمک می‌کنند.

“ با آموزش برق صنعتی ، درآمدت به ولتاژ بالا می‌رسه ! “

اجزای اصلی تابلو برق فشار قوی:

1. کلیدها و قطع‌کننده‌های قدرت: برای قطع و وصل مدارهای با ولتاژ بالا.
2. ترانسفورماتورها: جهت تبدیل و تغییر ولتاژ.
3. رله‌های حفاظتی: برای تشخیص عیب‌ها و قطع جریان در صورت بروز مشکلات.
4. ابزارهای اندازه‌گیری: شامل ولت‌متر، آمپرمتر و دستگاه‌های دیگر که وضعیت مدار را بررسی می‌کنند.
5. سیستم‌های خنک‌کننده: جهت کاهش حرارت تولید شده در تابلو.

ویژگی‌ها و کاربردهای تابلو برق فشار قوی:

تابلوهای فشار قوی معمولاً در سیستم‌های توزیع برق که به ولتاژهای بالاتر از ۱۰۰۰ ولت نیاز دارند استفاده می‌شوند و با طراحی دقیق به حفاظت از دستگاه‌ها و تجهیزات در برابر نوسانات ولتاژ، اتصال کوتاه و بار اضافی کمک می‌کنند.

اجزای مختلف تابلو برق فشار قوی

اجزای مختلف تابلو برق فشار قوی به شرح زیر است:

1. تجهیزات اندازه‌گیری

• برای نظارت بر ولتاژ، جریان، توان و سایر پارامترهای الکتریکی به کار می‌روند. این تجهیزات شامل ولت‌متر، آمپرمتر، کسینوس‌فی متر، وات‌متر و سایر دستگاه‌های اندازه‌گیری هستند.

2. فیوز

• قطعه‌ای حفاظتی است که مدار را در صورت عبور جریان بیش از حد قطع می‌کند و از تجهیزات در برابر اضافه‌بار و اتصال کوتاه محافظت می‌کند.

3. کنتاکتور تابلو برق

• دستگاهی است که برای کنترل قطع و وصل جریان الکتریکی در مدارها به کار می‌رود و امکان روشن یا خاموش کردن تجهیزات را از راه دور فراهم می‌کند.

4. بریکر (قطع‌کننده مدار)

• وسیله‌ای است که به صورت اتوماتیک یا دستی مدار را قطع می‌کند. بریکرها انواع مختلفی دارند، مانند بریکرهای روغنی، خلاء و گاز SF6 که در تابلوهای فشار قوی استفاده می‌شوند.

5. کلید قطع بار

• به منظور قطع و وصل مدار بدون بار به کار می‌رود و معمولاً برای تعمیرات و نگهداری تجهیزات استفاده می‌شود.

6. کلید عایق (ایزولاتور)

• وسیله‌ای است که به منظور جدا کردن تجهیزات از منبع تغذیه استفاده می‌شود و امکان ایمن‌سازی تجهیزات را برای تعمیر و نگهداری فراهم می‌کند.

7. باس بارها (شینه‌ها)

• رساناهای فلزی بزرگ که برای توزیع برق در تابلو به کار می‌روند و توان را بین اجزای مختلف انتقال می‌دهند. باس بارها معمولاً از مس یا آلومینیوم ساخته می‌شوند.

8. کابل

• کابل‌ها برای انتقال جریان الکتریکی به بخش‌های مختلف تابلو و از تابلو به تجهیزات دیگر استفاده می‌شوند و انواع مختلفی برای کاربردهای فشار قوی دارند.

9. حفاظت موجی (سرج ارستر)

• وسیله‌ای است که برای حفاظت تجهیزات در برابر ولتاژهای ناگهانی ناشی از صاعقه یا نوسانات شدید به کار می‌رود.

10. کلید

• کلیدهای متنوعی در تابلو برق وجود دارند که برای کنترل دستی قطع و وصل مدار به کار می‌روند.

11. ترانسفورماتور

• جهت تبدیل و تغییر ولتاژ برای مطابقت با نیازهای مدار به کار می‌رود و می‌تواند شامل ترانسفورماتورهای ولتاژ و جریان باشد.

12. مدارشکن (سیرکت بریکر)

• دستگاهی حفاظتی که به طور خودکار مدار را در صورت بروز خطا قطع می‌کند و از تجهیزات در برابر آسیب‌های ناشی از اضافه بار و اتصال کوتاه محافظت می‌کند.

این اجزا با هماهنگی کامل به کنترل و حفاظت شبکه‌های برق فشار قوی کمک می‌کنند و ایمنی تجهیزات و افراد را تضمین می‌کنند.

کاربردهای مختلف تابلو فشار برق قوی چیست؟

تابلو برق فشار قوی کاربردهای متعددی در صنعت و زیرساخت‌های مختلف دارد و برای توزیع، کنترل، حفاظت، و مدیریت انرژی در سطوح ولتاژ بالا استفاده می‌شود. برخی از کاربردهای مهم این تابلوها به شرح زیر هستند:

1. پست‌های انتقال و توزیع برق

• یکی از کاربردهای اصلی تابلوهای برق فشار قوی، استفاده در پست‌های انتقال و توزیع برق است که برق تولید شده در نیروگاه‌ها را به صورت ایمن و با ولتاژ بالا به شبکه‌های توزیع و سپس به مشترکین انتقال می‌دهند.

2. نیروگاه‌ها

• در نیروگاه‌های تولید برق (مانند نیروگاه‌های حرارتی، آبی و بادی)، تابلوهای برق فشار قوی برای مدیریت و انتقال برق تولیدی با ولتاژ بالا به شبکه سراسری به کار می‌روند.

3. صنایع بزرگ

• صنایع فولاد، پتروشیمی، سیمان، و دیگر صنایع بزرگ که نیاز به برق با توان و ولتاژ بالا دارند، از تابلوهای برق فشار قوی برای تأمین انرژی و حفاظت از تجهیزات صنعتی استفاده می‌کنند.

4. سیستم‌های حمل و نقل ریلی

• در سیستم‌های حمل و نقل ریلی برقی مانند مترو و قطارهای برقی، تابلوهای برق فشار قوی برای تأمین برق مورد نیاز برای حرکت قطارها و سیستم‌های مربوطه استفاده می‌شود.

5. زیرساخت‌های انرژی‌های تجدیدپذیر

• در سیستم‌های تولید انرژی از منابع تجدیدپذیر (مانند مزارع بادی و خورشیدی)، تابلوهای برق فشار قوی به منظور افزایش ولتاژ تولیدی و انتقال آن به شبکه برق مورد استفاده قرار می‌گیرند.

6. ساختمان‌های بزرگ و مراکز تجاری

• در ساختمان‌های بلند، مراکز تجاری بزرگ و برج‌ها، برای تأمین و مدیریت برق کل ساختمان و تضمین ایمنی شبکه از تابلوهای برق فشار قوی استفاده می‌شود.

7. مراکز داده (دیتاسنترها)

• مراکز داده بزرگ که مصرف برق بالایی دارند، از تابلوهای برق فشار قوی برای مدیریت بار و حفاظت از تجهیزات حیاتی خود استفاده می‌کنند.

8. سکوهای نفتی و پالایشگاه‌ها

• در سکوهای نفتی و پالایشگاه‌های نفت و گاز، از تابلوهای فشار قوی به دلیل نیاز به برق با ولتاژ بالا و نیاز به حفاظت در شرایط دشوار محیطی استفاده می‌شود.

9. تجهیزات پزشکی و بیمارستانی

• در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی بزرگ، تابلوهای فشار قوی برای تأمین برق پایدار تجهیزات حیاتی مانند اتاق‌های عمل، تجهیزات پزشکی حساس و مراکز تصویربرداری استفاده می‌شوند.

تابلوهای برق فشار قوی به دلیل توانایی بالای خود در مدیریت ولتاژهای بالا، در بسیاری از صنایع و زیرساخت‌های حیاتی مورد استفاده قرار می‌گیرند و در افزایش امنیت، بهره‌وری و کنترل شبکه برق نقش حیاتی دارند.

ایزوله سازی برق

ایزوله‌سازی برق یا عایق‌بندی برق فرآیندی است که در آن قسمت‌های فعال سیستم برق از سایر قسمت‌های غیر فعال و از افراد و تجهیزات محافظت می‌شوند. این کار برای جلوگیری از بروز خطرات برق‌گرفتگی، شوک الکتریکی، اتصال کوتاه و آتش‌سوزی انجام می‌شود.

اهداف ایزوله‌سازی برق

1. حفاظت از افراد: جلوگیری از برق‌گرفتگی و شوک الکتریکی که ممکن است به کارکنان و افراد حاضر در محیط آسیب بزند.
2. حفاظت از تجهیزات: ممانعت از آسیب به تجهیزات الکتریکی در اثر اتصالات کوتاه یا نوسانات برق.
3. ایمنی در تعمیرات و نگهداری: برای اطمینان از اینکه در هنگام تعمیر و نگهداری، تجهیزات در شرایط ایمن قرار دارند و برق قطع شده است.
4. افزایش طول عمر تجهیزات: با کاهش خطرات ناشی از اتصال کوتاه و اضافه‌بار، عمر تجهیزات الکتریکی افزایش می‌یابد.

روش‌ها و ابزارهای ایزوله‌سازی برق

1. کلید عایق (ایزولاتور): این کلیدها به طور کامل برق را از تجهیزات جدا کرده و برای تعمیرات و نگهداری ایمنی بیشتری فراهم می‌کنند.
2. عایق‌های الکتریکی: مواد عایق مانند PVC، لاستیک، و پلاستیک در کابل‌ها، سیم‌ها، و سایر تجهیزات به کار می‌روند تا جریان الکتریکی به بیرون نشت نکند.
3. ترانسفورماتورهای ایزوله‌کننده: این ترانس‌ها به کاهش مستقیم ولتاژ از یک مدار به مدار دیگر کمک می‌کنند و جریان برق را ایزوله نگه می‌دارند.
4. قطع‌کننده‌های مدار (مدارشکن‌ها): مدارشکن‌ها در مواقع خطر، مدار را قطع کرده و از آسیب جلوگیری می‌کنند.
5. تابلوهای برق ایزوله شده: این تابلوها دارای عایق‌بندی کافی بوده و از تجهیزات داخلی و افراد در برابر جریان‌های ناخواسته محافظت می‌کنند.
6. استفاده از فیوزها و قطع‌کننده‌های مدار: این تجهیزات در صورت بروز جریان بیش از حد، مدار را قطع می‌کنند و از اتصال کوتاه و آتش‌سوزی جلوگیری می‌کنند.

کاربردهای ایزوله‌سازی برق

• صنایع بزرگ و کارخانجات: ایزوله‌سازی برای محافظت از دستگاه‌های بزرگ و حیاتی و تأمین ایمنی کارکنان ضروری است.
• ساختمان‌ها و تأسیسات تجاری: برای جلوگیری از حادثه در ساختمان‌ها و به‌ویژه ساختمان‌های بلند که دارای شبکه برق پیچیده هستند.
• تجهیزات حساس پزشکی و الکترونیکی: ایزوله‌سازی در تجهیزات پزشکی و الکترونیکی حساس برای حفاظت از آن‌ها در برابر نوسانات برق و آسیب به دلیل جریان ناخواسته انجام می‌شود.

ایزوله‌سازی برق نقش مهمی در ایمنی و پایداری سیستم‌های الکتریکی دارد و اجرای آن به‌صورت درست و با استفاده از تجهیزات مناسب، بخش اساسی از طراحی و نگهداری تأسیسات الکتریکی محسوب می‌شود.

کنترل جریان برق

کنترل جریان برق یکی از اصول مهم در سیستم‌های الکتریکی است که به منظور مدیریت، تنظیم، و محدود کردن جریان عبوری از مدارها و تجهیزات استفاده می‌شود. کنترل جریان، ایمنی و پایداری سیستم‌ها را تضمین می‌کند و مانع از ایجاد آسیب به تجهیزات و بروز خطرات می‌شود. روش‌های مختلفی برای کنترل جریان برق وجود دارد که هر یک از آن‌ها در موقعیت‌های خاصی کاربرد دارد.

اهداف کنترل جریان برق

1. محافظت از تجهیزات الکتریکی: جریان بیش از حد می‌تواند باعث آسیب به تجهیزات شود؛ کنترل جریان از این اتفاق جلوگیری می‌کند.
2. بهینه‌سازی مصرف انرژی: تنظیم جریان به کاهش مصرف برق کمک می‌کند و بهره‌وری سیستم را افزایش می‌دهد.
3. جلوگیری از حرارت بیش از حد: جریان اضافی باعث تولید حرارت زیاد در سیم‌ها و تجهیزات می‌شود که با کنترل آن می‌توان از افزایش حرارت و آتش‌سوزی جلوگیری کرد.
4. ایمنی افراد: جلوگیری از وقوع برق‌گرفتگی و حوادث مرتبط با برق، ایمنی بیشتری برای کاربران فراهم می‌کند.

روش‌ها و ابزارهای کنترل جریان برق

1. فیوزها
   • فیوزها از جمله ساده‌ترین و رایج‌ترین ابزارهای کنترل جریان هستند که با عبور جریان بیش از حد، مدار را قطع کرده و از تجهیزات محافظت می‌کنند. فیوزها در انواع مختلفی وجود دارند، مانند فیوزهای ذوبی و فیوزهای حرارتی.
2. کلیدهای مدارشکن (Circuit Breakers)
   • مدارشکن‌ها به طور خودکار یا دستی جریان را قطع می‌کنند و برای کنترل جریان‌های زیاد و جلوگیری از آسیب به تجهیزات به کار می‌روند. مدارشکن‌ها شامل انواع مختلفی هستند، از جمله مدارشکن‌های مغناطیسی و حرارتی.
3. رله‌های حفاظتی
   • رله‌ها دستگاه‌های الکترومکانیکی یا الکترونیکی هستند که در صورت بروز جریان‌های نامطلوب، به مدار فرمان می‌دهند تا جریان قطع شود. این ابزارها در حفاظت از تجهیزات حساس و سیستم‌های پیچیده کاربرد زیادی دارند.
4. کنترل‌کننده‌های ولتاژ و جریان (VFD)
   • در برخی سیستم‌ها مانند موتورهای الکتریکی، استفاده از کنترل‌کننده‌های فرکانس متغیر (VFD) برای تنظیم و کنترل جریان و ولتاژ به منظور کاهش مصرف انرژی و افزایش طول عمر موتور استفاده می‌شود.
5. رئوستات و مقاومت‌های متغیر
   • رئوستات‌ها و مقاومت‌های متغیر با تغییر مقاومت، جریان عبوری را کنترل می‌کنند و برای تنظیم شدت جریان در مدارهای آزمایشگاهی و صنعتی به کار می‌روند.
6. ترانسفورماتورها
   • ترانسفورماتورها با تغییر سطح ولتاژ جریان عبوری از مدارها را کنترل کرده و به جلوگیری از جریان‌های بیش از حد کمک می‌کنند.
7. خازن‌ها و سلف‌ها
   • خازن‌ها و سلف‌ها برای تنظیم و کنترل جریان و ولتاژ در مدارهای AC به کار می‌روند و به کاهش نوسانات برق کمک می‌کنند.
8. کنترل‌کننده‌های الکترونیکی
   • کنترل‌کننده‌های پیشرفته و دیجیتال مانند SCR، TRIAC و MOSFETها امکان تنظیم دقیق جریان برق را فراهم می‌کنند و در مدارهای قدرت و الکترونیک صنعتی استفاده می‌شوند.

کاربردهای کنترل جریان برق

• صنایع سنگین: برای کنترل جریان در ماشین‌آلات بزرگ و جلوگیری از آسیب به تجهیزات.
• ساختمان‌های تجاری و مسکونی: در سیستم‌های روشنایی و تهویه برای کنترل مصرف انرژی.
• تجهیزات پزشکی: برای کنترل جریان در دستگاه‌های حساس پزشکی و جلوگیری از بروز خطا.
• شبکه‌های توزیع برق: در پست‌های توزیع برای تنظیم و کنترل جریان برق ارسالی به مناطق مختلف.

کنترل جریان برق به کاهش هزینه‌های تعمیر و نگهداری، بهینه‌سازی مصرف انرژی و افزایش ایمنی سیستم‌های الکتریکی کمک شایانی می‌کند و به عنوان بخشی حیاتی از طراحی و بهره‌برداری از تأسیسات الکتریکی شناخته می‌شود.

هشدار مهم زمان استفاده از تابلو فشار برق قوی!

هنگام استفاده از تابلو برق فشار قوی، رعایت نکات ایمنی بسیار ضروری است، چرا که این تجهیزات با ولتاژهای بالا کار می‌کنند و عدم رعایت اصول ایمنی می‌تواند باعث بروز حوادث جدی از جمله برق‌گرفتگی، آتش‌سوزی، و آسیب‌های جانی شود. در ادامه به برخی از هشدارهای مهم برای استفاده ایمن از تابلوهای برق فشار قوی اشاره شده است:

هشدارهای مهم ایمنی هنگام استفاده از تابلو برق فشار قوی

1. خاموش کردن جریان قبل از کار روی تابلو
   • همیشه پیش از انجام هر گونه تعمیر یا نگهداری، جریان برق را قطع کنید و از خاموش بودن تمامی کلیدهای اصلی مطمئن شوید.
2. استفاده از تجهیزات حفاظتی فردی (PPE)
   • برای کار با تابلو برق فشار قوی از تجهیزات ایمنی فردی مانند دستکش عایق، کفش‌های عایق، کلاه ایمنی، و محافظ صورت استفاده کنید. این تجهیزات به جلوگیری از آسیب ناشی از شوک الکتریکی کمک می‌کنند.
3. اطمینان از وجود تابلوهای هشدار و علامت‌گذاری‌ها
   • تابلوهای برق باید دارای علامت‌های هشدار و هشدارهای ایمنی باشند تا دیگران از خطرات احتمالی آگاه شوند و به تابلو نزدیک نشوند.
4. اجتناب از تماس مستقیم با قطعات فعال
   • هیچگاه به قطعات الکتریکی تابلو در حالت فعال و بدون پوشش محافظ دست نزنید. تماس مستقیم با این قطعات می‌تواند منجر به برق‌گرفتگی شدید شود.
5. تنظیم شرایط محیطی مناسب
   • در مکان‌هایی که تابلو برق فشار قوی نصب شده است، رطوبت و دما باید کنترل شوند؛ زیرا رطوبت می‌تواند باعث اتصالی و آتش‌سوزی شود. همچنین، از نگهداری مواد قابل اشتعال در نزدیکی تابلو اجتناب کنید.
6. عدم استفاده از ابزارهای فلزی و رسانا
   • هنگام کار با تابلو برق از ابزارهایی با دسته عایق و بدون رسانا استفاده کنید تا از خطر برق‌گرفتگی در امان باشید.
7. کنترل اتصالات و پیچ‌ها
   • پیش از راه‌اندازی، از محکم بودن اتصالات و پیچ‌ها اطمینان حاصل کنید. اتصالات سست ممکن است باعث جرقه و آسیب به تابلو شوند.
8. اجتناب از اضافه‌بار
   • همیشه به ظرفیت تابلو و میزان بار قابل تحمل آن توجه کنید. اضافه‌بار می‌تواند منجر به گرم شدن و حتی آتش‌سوزی شود.
9. آمادگی برای موارد اضطراری
   • اطمینان حاصل کنید که تجهیزات اطفاء حریق و تجهیزات حفاظتی در دسترس هستند و پرسنل آموزش لازم را برای مواجهه با شرایط اضطراری دیده‌اند.
10. دسترسی به نقشه‌های فنی و مدارها
    • هنگام کار بر روی تابلو، دسترسی به نقشه‌های فنی و مدارها ضروری است تا در صورت بروز مشکل، عیب‌یابی به صورت دقیق و سریع انجام شود.

رعایت این نکات ایمنی به جلوگیری از حوادث و آسیب‌های احتمالی کمک می‌کند و به عملکرد بهینه و ایمن تابلو برق فشار قوی منجر می‌شود. همیشه توصیه می‌شود فقط افراد متخصص و آموزش‌دیده با این تجهیزات کار کنند.

قیمت تابلو برق فشار قوی برق چقدر است؟

قیمت تابلو برق فشار قوی به عوامل متعددی بستگی دارد که می‌تواند آن را به شدت متغیر کند. برخی از این عوامل عبارتند از:

1. سطح ولتاژ و توان مورد نیاز: تابلوهای فشار قوی برای ولتاژهای مختلفی طراحی می‌شوند (مانند 6 کیلوولت، 20 کیلوولت، 33 کیلوولت و غیره). هرچه سطح ولتاژ بالاتر باشد، تجهیزات قوی‌تر و قیمت بالاتر خواهد بود.
2. نوع تابلو (ثابت یا کشویی): تابلوهای کشویی معمولاً گران‌تر هستند زیرا طراحی پیچیده‌تری دارند و امکان جداسازی آسان‌تر تجهیزات برای تعمیر و نگهداری فراهم می‌کنند.
3. تجهیزات داخلی و اجزا: وجود تجهیزات و قطعات خاصی مانند رله‌های حفاظتی، قطع‌کننده‌های مدار (CB)، ترانس‌های جریان و ولتاژ، سیستم‌های حفاظتی و سایر تجهیزات اندازه‌گیری می‌تواند هزینه را افزایش دهد.
4. استانداردها و برند: برخی برندهای معتبر داخلی و بین‌المللی قیمت‌های بالاتری دارند. همچنین رعایت استانداردهای خاص مانند IEC و ANSI نیز می‌تواند در قیمت تأثیرگذار باشد.
5. شرایط نصب و محیط کاربری: اگر تابلو برای محیط‌های خاصی (مانند مناطق مرطوب، با خطر انفجار یا سایش) طراحی شده باشد، ممکن است نیاز به مواد مقاوم و محافظت‌های ویژه داشته باشد که قیمت را افزایش می‌دهد.
6. سفارشی‌سازی و طراحی خاص: در برخی پروژه‌ها ممکن است نیاز به طراحی ویژه یا اضافه کردن امکانات خاص باشد که قیمت تابلو را بیشتر می‌کند.

محدوده تقریبی قیمت

• تابلوهای فشار قوی با توان و ولتاژ کمتر معمولاً از 100 میلیون تومان شروع می‌شوند.
• تابلوهای سفارشی و با توان بالا می‌توانند به چند میلیارد تومان برسند.

به دلیل تفاوت‌های گسترده در مشخصات و تجهیزات، برای دریافت قیمت دقیق، معمولاً نیاز به مشاوره با تولیدکنندگان و ارائه‌دهندگان معتبر وجود دارد.

سوالات متداول درباره تابلو برق فشار قوی

در ادامه به برخی از سوالات متداول درباره تابلو برق فشار قوی پاسخ داده شده است. این سوالات به شما کمک می‌کنند تا بهتر با تابلوهای فشار قوی و کاربردها و نحوه نگهداری آن‌ها آشنا شوید.

این سوالات، به همراه پاسخ‌های آن‌ها، می‌تواند به درک بهتر عملکرد و نگهداری تابلوهای برق فشار قوی کمک کند و به عنوان راهنمایی برای استفاده ایمن‌تر از این تجهیزات مورد استفاده قرار گیرد.